Trại thực nghiệm sản xuất các giống lúa xác nhận
Thực tiễn sản xuất lúa cho thấy, giống lúa có vai trò quan trọng quyết định đến năng suất, sản lượng, phẩm chất, lợi nhuận cho người trồng. Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất, một số nông dân còn chưa quan tâm đúng mức về vai trò của giống lúa xác nhận (nghĩa là các giống đạt tiêu chuẩn chất lượng), do nhiều nguyên nhân khác nhau, như: Giá lúa giống đạt tiêu chuẩn chất lượng còn cao, thời vụ xuống giống tập trung vào một loại giống nên không đủ lượng giống cung cấp cho thị trường. Mặt khác, một bộ phận nông dân chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của chất lượng hạt giống, nên vẫn còn sử dụng giống của vụ trước để làm giống cho vụ sau. Qua nhiều vụ canh tác, giống lúa trở nên thoái hóa, lẫn tạp, nhiễm sâu bệnh nặng nên năng suất thấp, chất lượng gạo vì vậy không đạt yêu cầu. Từ thực tế này, việc sử dụng giống lúa cấp xác nhận vào sản xuất được xem là giải pháp tối ưu nhất đối với nhiều nông dân, nhằm cải thiện chất lượng lúa gạo, đặc biệt là trong bối cảnh giá vật tư nông nghiệp thường biến động theo hướng tăng cao. Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Tân Hưng Phú, huyện Long Phú - Hồ Thanh Liêm cho biết: “Trong quá trình sản xuất, việc xác định giống lúa cho từng vụ là rất quan trọng, vì đặc tính của mỗi giống thích hợp theo từng vụ khác nhau. Nếu xác định đúng giống thì năng suất cao, chi phí thấp, bà con nông dân sẽ đạt được lợi nhuận cao. Tại Hợp tác xã, qua tuyên truyền bà con đồng thuận 100% sử dụng giống xác nhận để từ đó sản xuất ra sản phẩm đồng đều, đạt đúng tiêu chuẩn thị trường cần”.
Qua thực tiễn sản xuất lúa tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh cũng cho thấy, việc sử dụng giống lúa cấp xác nhận để gieo sạ sẽ hạn chế sự phân ly, thoái hóa trên đồng ruộng, đồng thời hạn chế đến mức thấp nhất sự phát sinh, lây lan và gây hại của lúa cỏ trên đồng ruộng làm ảnh hưởng đến năng suất và phẩm chất của lúa hàng hóa. Đặc biệt là lúa đặc sản, lúa thơm, góp phần gia tăng phẩm chất và giá trị hạt gạo xuất khẩu. Sử dụng giống lúa xác nhận và giảm lượng giống gieo sạ giúp cây lúa phát triển khỏe, đồng đều ngay từ đầu là tiền đề để áp dụng thành công các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Qua đó, giúp nông dân tiết kiệm chi phí sản xuất thông qua việc tiết kiệm lượng lúa giống gieo sạ, tiết kiệm chi phí sử dụng phân bón và chi phí sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ sâu bệnh. Bên cạnh đó, giúp cây lúa chống chịu tốt hơn với điều kiện bất lợi của thời tiết như mưa bão, hạn mặn… Năng suất vì vậy tăng từ 10-20% so với sử dụng giống lúa phẩm cấp thấp. Nông dân Lâm Dư ở xã Tân Hưng, huyện Long Phú, chia sẻ thêm: “Ruộng của tôi sử dụng giống xác nhận là 5451, thấy hiệu quả lắm, lúa ít bị sâu bệnh, phát triển tốt. Lúc chưa sử dụng chi phí tốn nhiều, giờ sử dụng giống xác nhận mình tiết kiệm được chi phí, lợi nhuận đạt cao hơn...”.
Về tiêu chuẩn, hạt giống xác nhận là hạt giống được nhân ra từ hạt giống nguyên chủng cung cấp cho nông dân sản xuất đại trà. Quá trình sản xuất giống xác nhận được tiến hành tại các cơ sở nhân giống liên kết với các công ty, viện, trường có bản quyền để sản xuất giống với số lượng lớn cung ứng cho thị trường. Thời gian qua, công tác sản xuất hạt giống cấp xác nhận được Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh Sóc Trăng tiến hành theo đúng quy trình và sản phẩm luôn đạt tiêu chuẩn, chất lượng theo quy định của nhà nước. Trung bình mỗi năm, Trung tâm cung ứng từ 300 đến 400 tấn giống lúa xác nhận phục vụ nhu cầu sản xuất lúa tại tỉnh. Trong đó, chiếm số lượng lớn là giống lúa đặc sản và lúa thơm ST.
Để phát huy vai trò của giống lúa xác nhận vào sản xuất, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động bà con nông dân sử dụng giống xác nhận, giảm lượng giống gieo sạ và áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất thông qua triển khai thực hiện Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững, Dự án Phát triển sản xuất lúa đặc sản, Đề án Phát triển nông nghiệp hữu cơ… Qua đó, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng lúa hàng hóa, gia tăng thu nhập cho nông dân. Đồng chí Hứa Thanh Xuân - Trưởng Phòng Kế hoạch Nghiệp vụ, Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh Sóc Trăng thông tin: “Để phát huy có hiệu quả vai trò của giống lúa cấp xác nhận trong việc gia tăng năng suất, cải thiện chất lượng sản phẩm, bà con cần lưu ý nên liên hệ với những đơn vị cung ứng lúa giống có uy tín để mua giống xác nhận đạt đúng chất lượng, có xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng. Khi sử dụng vào sản xuất bà con cũng cần kết hợp sạ thưa hợp lý, áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật như “3 giảm 3 tăng”, “1 phải 5 giảm”, tưới nước ngập khô xen kẽ để giúp cây lúa phát triển ngay từ đầu. Đây là tiền để giúp bà con tiết kiệm chi phí đầu vào, đồng thời, góp phần làm tăng năng suất, tăng chất lượng sản phẩm, nâng cao thu nhập”.
Cùng với việc tăng cường ứng dụng khoa học kỹ thuật tiến bộ hay thực hiện tốt các tiêu chuẩn sản xuất theo hướng sạch, an toàn, tăng cường việc sử dụng hạt giống cấp xác nhận trong sản xuất là yếu tố then chốt góp phần giúp địa phương duy trì được thành quả hiện có, quan trọng là nâng cao lợi nhuận cho người nông dân khi năng suất lúa được cải thiện. Đây cũng là cơ sở quan trọng để ngành Nông nghiệp tỉnh xây dựng được thêm nhiều hợp đồng liên kết tiêu thụ lúa cùng các công ty, doanh nghiệp khi hình thành được vùng nguyên liệu lúa chất lượng với sản lượng ổn định phục vụ nhu cầu chế biến xuất khẩu.
Ngọc Thơ